Juridisch Kader
Art. 315 Sv
De rechtbank kan, indien zij oordeelt dat dit noodzakelijk is, een deskundige benoemen en deze een onderzoeksopdracht geven.
Art. 328 Sv
De verdachte of zijn raadsman kan ter terechtzitting verzoeken om toepassing van bevoegdheden als bedoeld in art. 315 Sv.
Art. 6 EVRM
Recht op een eerlijk proces, inclusief het recht om getuigen en deskundigen te doen horen (lid 3 sub d).
HR 27-09-2016
ECLI:NL:HR:2016:2189 – Maatstaf: rechtbank beoordeelt of noodzaak van deskundigenonderzoek is gebleken, mede in licht van verdedigingsbelang.
Maatstaf in één zin:
De rechtbank beoordeelt of de noodzaak van het verzochte deskundigenonderzoek is gebleken, mede in het licht van het verdedigingsbelang en het recht op een eerlijk proces (art. 6 EVRM).
Template Verzoekschrift
Onderstaande tekst is een neutrale voorbeeldtekst. Altijd aanpassen aan de concrete zaak.
1. Inleiding
Dit verzoek wordt gedaan met het oog op een behoorlijke en eerlijke behandeling van de zaak als bedoeld in artikel 6 EVRM en de waarheidsvinding in deze strafprocedure.
2. Relevante feiten in het kort
- [bijvoorbeeld: het uitlezen van de smartphone van verdachte / het forensisch kopiëren van een laptop / het gebruik van binnendringsoftware / het uitlezen van een cloudaccount].
2.2 Uit het dossier blijkt dat:
- [PV-nummer] melding maakt van [bijvoorbeeld: volledige data-extractie / inzet commerciële software / ontbreken van specifieke machtiging];
- [het NFI / de politie] een forensisch rapport heeft opgesteld d.d. [datum], waarin een selectie van data is opgenomen.
2.3 Verdachte betwist zowel:
(a) de wijze waarop het digitale bewijs is verzameld en verwerkt, als
(b) de betrouwbaarheid en volledigheid van de daaruit getrokken conclusies.
3. Juridisch kader – deskundigenonderzoek in strafzaken
3.2 Volgens vaste jurisprudentie van de Hoge Raad is de maatstaf dat de rechtbank moet beoordelen of de noodzaak van het verzochte deskundigenonderzoek is gebleken (vgl. HR 27 september 2016, ECLI:NL:HR:2016:2189, r.o. 3.3.1–3.5). De beantwoording van die vraag dient mede plaats te vinden in het licht van het verdedigingsbelang en het recht op een eerlijk proces ex artikel 6 EVRM.
4. Noodzaak van forensisch digitaal onderzoek in deze zaak
De aard en omvang van het digitale onderzoek in deze zaak is zodanig dat gespecialiseerde technische kennis vereist is om de betrouwbaarheid, integriteit en herleidbaarheid van de bevindingen te beoordelen. Het gaat onder meer om:
- [beschrijf: volledige uitlezing smartphone, gebruik van forensische software, eventuele 'black-box'-tools];
- [beschrijf: ontbreken / onduidelijkheid van logbestanden, hashwaarden, chain of custody, etc.].
4.2 Onvolkomenheden en vragen bij het huidige dossier
Uit het dossier rijzen de volgende vragen, die de verdediging zonder deskundige ondersteuning niet afdoende kan beantwoorden:
- Zijn de gebruikte softwaretools geschikt en deugdelijk gevalideerd voor het doel waarvoor zij zijn gebruikt?
- Is het digitale materiaal volledig en onveranderd veiliggesteld (integriteit, hashwaarden, logging)?
- Zijn bij de selectie van relevante data filters of zoektermen gebruikt die tot vertekening of weglaten van ontlastend materiaal kunnen hebben geleid?
- [voeg zaak-specifieke vragen toe, bijvoorbeeld over tijdstempels, metadata, decryptie, etc.]
4.3 Verdedigingsbelang en eerlijk proces (art. 6 EVRM)
4.3.1 De digitale bevindingen spelen een centrale rol in de bewijsconstructie in deze zaak. Zonder inzicht in de technische betrouwbaarheid en herleidbaarheid van deze bevindingen wordt de verdediging in haar mogelijkheden beperkt om het bewijs te controleren en te betwisten.
4.3.2 De verdediging acht deskundig contra-onderzoek noodzakelijk om:
- de juistheid en volledigheid van het bestaande forensische rapport te toetsen;
- alternatieve technische verklaringen voor de bevindingen te onderzoeken;
- eventuele vormverzuimen bij de digitale opsporing (art. 359a Sv) concreet te kunnen onderbouwen.
4.3.3 Gelet hierop is deskundigenonderzoek 'redelijkerwijs van belang' voor de beoordeling van schuldvraag en bewijswaardering, en derhalve noodzakelijk voor een eerlijk proces.
5. Voorgestelde deskundige en onderzoeksvragen
De verdediging stelt voor een deskundige te benoemen met aantoonbare expertise op het terrein van forensische ICT / digitaal forensisch onderzoek, bij voorkeur ingeschreven in het Landelijk Register voor Gerechtelijke Deskundigen (LRGD).
Bijvoorbeeld:
- Naam: [naam deskundige, indien bekend / voorgesteld]
- Specialisatie: [digitale forensiek, mobiele devices, netwerkforensiek, etc.]
5.2 Voorgestelde onderzoeksvragen (concept)
De verdediging verzoekt de rechtbank de deskundige in elk geval de volgende vragen voor te leggen:
1. Kunt u de stappen beschrijven die bij de digitale veiligstelling en analyse van de [telefoon / laptop / server / cloudaccount] van verdachte zijn gezet en beoordelen of deze in overeenstemming zijn met gangbare forensische standaarden?
2. Kunt u beoordelen of de inhoud van de in het dossier opgenomen digitale bestanden (inclusief metadata) integraal en ongewijzigd is behouden vanaf het moment van veiligstelling tot aan het opstellen van het rapport?
3. Kunt u aangeven welke software en welke versies daarvan zijn gebruikt, welke instellingen en filters zijn toegepast, en wat de mogelijke impact daarvan is op de volledigheid en betrouwbaarheid van de resultaten?
4. Zijn er aanwijzingen dat relevante (mogelijk ontlastende) digitale gegevens niet zijn veiliggesteld, niet zijn geanalyseerd of niet in het dossier zijn opgenomen?
5. Heeft u, gelet op het voorgaande, opmerkingen of kanttekeningen bij de conclusies die de opsporingsinstanties en/of het NFI in deze zaak verbinden aan het digitale bewijs?
De verdediging behoudt zich het recht voor de onderzoeksvragen nader aan te vullen naar aanleiding van het verhandelde ter terechtzitting.
6. Verzoek
a. om op grond van artikel 315 jo. 328 Sv een deskundige op het gebied van digitaal forensisch onderzoek te benoemen;
b. deze deskundige de onder paragraaf 5.2 geformuleerde (en eventueel nader te preciseren) onderzoeksvragen voor te leggen;
c. te bepalen dat de deskundige zijn bevindingen neerlegt in een schriftelijk rapport dat aan de procespartijen wordt verstrekt, met de mogelijkheid om de deskundige ter terechtzitting nader te horen.
7. Subsidiair
Standaard Onderzoeksvragen
Deze vijf basisvragen dekken de kernaspecten van digitaal forensisch onderzoek.
Kunt u de stappen beschrijven die bij de digitale veiligstelling en analyse van de [telefoon / laptop / server / cloudaccount] van verdachte zijn gezet en beoordelen of deze in overeenstemming zijn met gangbare forensische standaarden?
Doel: Toetsen van de gevolgde procedure aan forensische standaarden (ISO 27037, ACPO Guidelines)
Kunt u beoordelen of de inhoud van de in het dossier opgenomen digitale bestanden (inclusief metadata) integraal en ongewijzigd is behouden vanaf het moment van veiligstelling tot aan het opstellen van het rapport?
Doel: Verificatie van integriteit en chain of custody
Kunt u aangeven welke software en welke versies daarvan zijn gebruikt, welke instellingen en filters zijn toegepast, en wat de mogelijke impact daarvan is op de volledigheid en betrouwbaarheid van de resultaten?
Doel: Transparantie over gebruikte tools en mogelijke bias
Zijn er aanwijzingen dat relevante (mogelijk ontlastende) digitale gegevens niet zijn veiliggesteld, niet zijn geanalyseerd of niet in het dossier zijn opgenomen?
Doel: Onderzoek naar mogelijke selectiebias of onvolledigheid
Heeft u, gelet op het voorgaande, opmerkingen of kanttekeningen bij de conclusies die de opsporingsinstanties en/of het NFI in deze zaak verbinden aan het digitale bewijs?
Doel: Kritische evaluatie van de getrokken conclusies
Extra Vragen per Scenario
Afhankelijk van het type digitaal bewijs kun je aanvullende vragen formuleren.
Smartphone / mobiel device
- Welke extractiemethode is gebruikt (logisch, bestandssysteem, fysiek, chip-off)?
- Zijn er aanwijzingen dat bepaalde apps of berichten na veiligstelling zijn gewijzigd of verwijderd?
- Zijn alle aangetroffen accounts en cloudkoppelingen in kaart gebracht?
Cloud / e-mail accounts
- Op welke juridische grondslag is toegang verkregen tot de clouddata?
- Is de data direct van de provider verkregen of via het lokale device?
- Zijn er synchronisatieconflicten of verwijderde items die nog herstelbaar zijn?
Hackbevoegdheid / binnendringsoftware
- Welke binnendringsoftware is ingezet en wat zijn de bekende beperkingen daarvan?
- Zijn er logbestanden beschikbaar van de uitgevoerde handelingen?
- Hoe is de integriteit van het systeem na binnendringen gewaarborgd?
EncroChat / Sky ECC data
- Hoe is de data vanuit het buitenland verkregen en doorgegeven aan Nederlandse autoriteiten?
- Welke bewerkingen heeft de data ondergaan voordat deze in het dossier is opgenomen?
- Zijn er alternatieve verklaringen mogelijk voor de geattribueerde identiteit?
Praktische Tips
Motiveer de noodzaak concreet
Benoem specifieke onduidelijkheden of gebreken in het dossier. Algemene twijfel is onvoldoende.
Koppel aan verdedigingsbelang
Leg uit waarom de verdediging zonder deskundige het bewijs niet adequaat kan controleren of betwisten.
Formuleer gerichte onderzoeksvragen
Hoe specifieker de vragen, hoe moeilijker het voor de rechtbank wordt om noodzaak te ontkennen.
Noem bij voorkeur een concrete deskundige
LRGD-ingeschreven deskundige met relevante specialisatie versterkt het verzoek.
Subsidiair: vraag om motivering
Als de rechtbank afwijst, dwing je hiermee een motivering af die in hoger beroep kan worden aangevallen.
Veelgestelde Vragen
Wanneer dien ik een verzoek tot benoeming deskundige in?
Het verzoek kan ter terechtzitting worden gedaan (art. 328 Sv) of voorafgaand aan de zitting via een brief aan de rechtbank. Hoe eerder, hoe beter: dit geeft de rechtbank tijd om het verzoek te beoordelen en voorkomt vertraging.
Wat is de maatstaf voor toewijzing?
De rechtbank beoordeelt of de 'noodzaak' van het verzochte onderzoek is gebleken. Dit is een strengere maatstaf dan 'verdedigingsbelang', maar bij centrale rol van digitaal bewijs en onbeantwoorde technische vragen is noodzaak vaak wel aan te tonen.
Wie betaalt de deskundige?
Bij benoeming door de rechtbank worden de kosten in beginsel door de Staat gedragen. Bij eigen opdracht door de verdediging draagt de cliënt of de advocaat de kosten, tenzij er gefinancierde rechtsbijstand is met machtiging voor deskundigenonderzoek.
Kan ik ook zelf een deskundige inschakelen?
Ja, de verdediging kan altijd zelf een deskundige opdracht geven voor contra-expertise. Het rapport kan vervolgens als processtuk worden ingebracht. Een door de rechtbank benoemde deskundige heeft echter meer gezag in de procedure.
Gerelateerde Instrumenten
⚠️ Juridische Disclaimer
Deze template is een neutrale voorbeeldtekst en biedt algemene informatie over verzoeken tot deskundigenbenoeming in strafzaken. De inhoud vervangt geen individueel juridisch advies. Altijd aanpassen aan de concrete zaak en afstemmen met de geldende wet en jurisprudentie.
Deskundige Ondersteuning Nodig?
CyberSecurity AD kan optreden als technisch adviseur of forensisch deskundige in uw zaak. Wij analyseren digitaal bewijs, beoordelen forensische rapporten en ondersteunen uw verzoek aan de rechtbank met technische expertise.
Gratis Intakegesprek